(21/12/2010) Lozan Barış Antlaşması kapsamında, 1923 senesi nüfus mübadelesinde; mübadele edilen muhacirler, etnik kökenlerine dayanan bir ayrıştırmaya tabi tutulmadılar. Yani ırk ayırımına dayanan bir nüfus sayımı kapsamına alınmadılar. Bu nedenle Mübadil Romanların sayısı hiçbir zaman belli olmamıştır.
Hani hep merak ederler ya acaba Romanlar kaç kişidir diye. Ama her nedense Osmanlı'nın içersinde yaşamış diğer etnik kökenlerden Arnavutların, Ermenilerin, Musevilerin, Pomakların, Kürtlerin "Acaba kaç kişiler" şeklinde sorgulandığı görülmemiştir. Ama benim bildiğim; düne ve bugüne dair yazılarda, kapalı kapıların ardında, Roman topluluğunun sayısı hep merak edilmiştir.
Bu uğurda bir adamcağız hiç üşenmeden Türkiye'nin her ilini, ilçesini; mahalle mahalle gezmiş, muhtarlardan bu konuda yardım istemiş ve dolaştığı bölgelerdeki Romanları saymıştır. Neticeyi ise bulduğu rakamın çok altında göstererek "Çingenelerden korkulacak bir durum yoktur" değerlendirmesini yapmıştır. Böylesi bir ayıbı; Romanların nüfusunu merak edenleri, sayanları, saydırtanları anlamakta güçlük çekiyorum. Romanlar; Osmanlı'dan Cumhuriyet'e kadar hep Türk yurduna bağlı kalmışlardır. Hiçbir zaman ihanet ve dalalet içinde bulunmamışlardır. Romanlar, Osmanlıların istila ettikleri topraklara yine Osmanlılarla birlikte -Avrupa'ya, Yunanistan'a, Selanik'e- gönderilmişlerdir.
Mübadele Muhacirlerinin Türkiye'de yerleştirme işlemleri ekonomik ve sosyal statüleri göz önüne alınarak yapılmıştır. Daha ziyade Yunanistan'da tütün üretimiyle geçinen Drama--Kavala-Girit ve Adalar yani Yunanistan'ın kıyı bölümünden gelenler yine Türkiye'nin tütün üretimiyle önemli olan kıyı şeridi Tekirdağ ve ege bölgesine yerleştirilmiştir.
Mübadil Romanların büyük bir bölümü İstanbul, Kırklareli, Edirne, Bursa, Balıkesir, İzmir, Manisa, Muğla gibi şehirlere yerleştirilmiş ve Tütün işi ile iştigal ettirilmişlerdir. Mübadeleden evvel Anadolu'da Yunanlılar tarafından kurulmuş olan tütüncülük, kozacılık, üzümcülük, halıcılık gibi müesseselerde, mübadele daha tamamlanmadan büyük bir iş gücü kaybı ortaya çıkmıştır. Hatta buralardaki işler durma noktasına gelmiştir.
Ülke ekonomisindeki bu açıklar Drama'dan Serez'den Langaza'dan gelen Mübadiller ve Mübadil Romanlar tarafından kapatılmıştır. Anadolu'daki toprakları ellerinden alınıp Yunanistan'a geri gönderilen Ortodoks Rumların nüfusu bir milyon iki yüz bin kişi buna karşıt Yunanistan'daki toprakları ellerinden alınıp Anadolu'ya geri gönderilen Müslümanların nüfusu da beş yüz bin çıvarındaydı. Bu nüfus farkı sebebiyle Tarımsal alanda büyük üretim düşüşü kayda geçirilmiş tütün tarlaları, üzüm Bağları, ipek kozası çiftlikleri durma noktasına gelmiştir. Bu alanlarda tekrar üretime geçme çalışmalarının başlaması ve üretime geçme safhasında Yunanistan'dan gelen mübadele muhacirlerinin ve de muhacir Romanların rolü çok büyüktür. Romanların dünden bugüne Türk ekonomisine olan katkıları hiçbir zaman göz ardı edilemez.
*Fethiye Selanikliler Yaşatma Derneği Başkanı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder